1. Work and Travel'a başvuru için ideal zaman nedir?
Başvuru için en iyi zaman Kasım ayı sonu- Aralık ayı başıdır. Ne kadar erken başvuru yaparsanız o kadar avantajlı olursunuz çünkü en iyi işler en önce kapılmaktadır. Ayrıca bürokratik işlmelerde bazen aksaklıklar ya da sorunlar çıkabiliyor. Son dakika aksaklıkları yaşamamak için işlemlerinizi ne kadar erken başlatırsanız, o kadar rahat edersiniz.
2. Vize mülakatında nelere dikkat etmeliyim?
Vize mülakatında size Amerika'ya neden gittiğiniz, nerede çalışacağınız, ne iş yapacağınız, gibi basit sorular sorulur. Burada amaç gramerinizi ölçmek değil, dili anlayıp kullanma yeteneğinizi görebilmektir. Mülakatta heyecanlanmayın ve dürüst olun. Danışmanlık şirketiniz size mülakatta çıkabilecek olası soruların detaylı bir listesi ve bu sorulara nasıl cevaplar vermeniz gerektiği konusunda sizi bilgilendirecektir. Böylelikle vize randevunuza gitmeden önce, evde pratik yapma şansına sahip olacaksınız.
3. J-1 Vizemi sonradan uzatabilir miyim?
J-1 Vizenizi uzatamazsınız. Üzerinde belirtilen tarihten sonra ülkenize dönmek zorundasınız. Dönmediğiniz takdirde, Amerika'da kaçak ve yasadışı duruma düşersiniz. Hiç bir sosyal güvenceniz olmadığı gibi, yakalnırsanız bir dee sınır dışı edilirsiniz ve bir daha ömür boyu ABD için vize alamazsınız. Ayrıca bu durum, akrabalarınızın da Amerikan vizesine başvurdukları takdirde karşısına çıkacaktır ve vize almalarını zorlaştıracaktır.
4. DS-2019 formunun üzerinde belirtilen süreyi uzatabilir miyim?
ABD'de çalışacağınız süre maksimum 17 haftadır. Eğer DS-2019 formunuzda belirtilen süre 17 haftadan kısa ise, uzatılması için başvuruda bulunabilirsiniz, ancak başvuru için ekstradan 500$ ödemeniz gerekmektedir. Ayrıca uzatılacağının da garantisi yoktur ve uzatma başvurunuz kabul edilmezse ödediğiniz 500$ ı geri alamazsınız. Eğer DS-2019 formunuzda çalışma süreniz 17 haftadan kısaysa ve siz bu süreyi 17 haftaya tamamlamak istiyorsanız öncelikle danışmanınız ile görüşmenizi tavsiye ederiz.
5. DS-2019 formunda belirtilen bitiş tarihinden sonra çalışmaya devam edebilir miyim?
Yasal olarak sadece DS-2019 formunda belirtilen süreye kadar çalışabilirsiniz. Belirtilen süreden itibaren 26 gün daha Amerika'da bulunabilir, fakat çalışamazsınız. Çalışıp da yakalandığınız takdirde, vizeniz iptal edilir.
6. İş deneyimim olması gerekiyor mu?
Bazı işler için deneyim gerekebilir, ve işe kabul edilmenizde büyük faydası olur. Ancak hiç iş deneyimi olmayanlar da muhakkak bir yerlere yerleştiriliyorlar. Restoran örneği verelim: Eğer garsonluk deneyiminiz varsa, garsonluk başvurularında size öncelik tanınır. Eğer tecrübeniz yoksa ama yine de garsonluk için başvurduysanız (ve garsonluk işi başkasına verildiyse), sizi komilik teklif edebilirler. Böylelikle, garsonun arkasında çalışmış olursunuz.
7. Acil bir durumda Türkiye'ye geri dönebilir miyim?
Dönebilirsiniz, ancak dönmeden önce sırasıyla önce işvereninizden izin istemeli, sonra da sponsor şirketiniz ve danışmanlık şirketinize haber vermelisiniz. İşverenininzden gidip-döneceğinizi gösterir izin belgesi alabilirseniz, tekrar işinizin başına dönebilirsiniz ancak bu izni vermek işvereninizin inisiyatifindedir.
8. İşimden erken ayrılırsam ne olur?
Vizeniz geçersiz hale gelir. İşinizden erken ayrılmak zorunda iseniz mutlaka sponsor şirketiniz ve danışmanlık firmanızla iletişime geçmelisiniz.
9. İkinci bir işte çalışabilir miyim?
Esas işinizi ihmal etmemek koşuluyla dileğiniz kadar ek işte çalışabilirsiniz.
10. Yabancı uyruklular Türkiye'den programa katılabilir mi?
Katılabilirle, ancak ABD Konsolosluğu genellikle vize başvurularını kendi ülkelerinden yapmalarını talep etmektedir.
11. I-94 kartı nedir?
I-94 kartınız Amerika'ya girmeden önce, uçakta size verilecek ve doldurmanız istenecektir. Hostesler nasıl doldurulacağına dair İngilizce açıklama yapacaklardır. Daha sonra girişte Gümrük memuru kartınızı doğru doldurduysanız onaylayacak, bir kısmını pasaportunuza zımbalayacak, bir kısmını da saklamanız üzere size geri verecektir. Bu belgede hangi tarihler arasında ABD'de kalacağınız yazmaktadır. Daha sonra Sosyal Güvenlik başvurunuzda bu belgeye ihtiyacınız olacağı için kaybetmemeniz gerekir. Kaybettiğiniz takdirde http://uscis.gov/graphics/forms/files/i-102.pdf adresinden yeni I-94 kartı indirebilirsiniz. Bu işlem için öncelikle 155$ gibi bir ücret ödemeniz gerekmektedir.
12. Sosyal Güvenlik numarasına başvururken yanımda hangi evraklarımın olması gerekiyor?
Duruma göre başvuruya kendinizin de gitmesi gerekebilir, şirket sizi götürebilir veya şirketiniz sizin adınıza başvuruda bulunabilir. Başvuru için gerekli belgeler:
- Pasaportunuzun aslı ve 2 adet fotokopisi
- Vizenizin aslı ve 2 adet fotokopisi
- DS-2019 formunuzun aslı ve 2 adet fotokopisi
- İmzalı iş sözleşmeniz ve 2 adet fotokopisi
- I-94 kartınızın aslı ve 2 adet fotokopisi
Not: Sosyal Güvenlik başvuru formunuz I-94 kartınızla eşleşmelidir. Eğer 6 hafta içinde kartınız size ulaşmaşsa 1-800-772-1213 nolu telefondan işlemlerinizin durumu hakkında bilgi alabilirsiniz.
13. Sağlık sigortam hangi durumları kapsıyor?
ABD'de çalışırken sağlık sigortanızın olması zorunludur. Siz Amerika'ya gitmeden önce danışmanlık şirketiniz tarafından sigortalanmış oluyorsunuz ve ABD'ye ayak bastığınız andan itibaren sağlık sigortası kapsamında oluyorsunuz. Sigortanız DS-2019 formunuda belirtilen süre boyunca ve bitiş tarihinden 26 gün daha geçerli olacaktır. Yani işten ayrılıp geziye çıktığınız süreçte de sigorta kapsamında oluyorsunuz. Sağlık sigortanız yalnızca sizi kapsar; hiçbir şartta başkasına devredilemez ve veya başkası tarafından kullanılamaz. Sağlık sigortanız göz ve diş rahatsızlıklarını kapsamaz. Bu yüzden Türkiye'den ayrılmadan önce bir göz ve diş doktoruna muayene olmanızı ve bir rahatsızlığınız varsa Türkiye'de tedaviye başlamanızın tavsiye ederiz. Sağlık sigortanız araç kullanırken sizi korumaz. Eğer araç sürecekseniz ayrıca araç sigortası yaptırmanız gerekmektedir. Zaten bir çok eyalette araç sigortası zorunludur. Eğer araba kiralayacaksanız mutlaka araç sigortası yaptırın.
14. Maaşımdan vergi kesilecek mi?
Amerika'da yasal olarak çalıştığınız için sizin de vergi ödemeniz gerekmektedir. İşe başlamadan önce işveren tarafından size W-4 formları verilecektir. Bu formlarda sizden ne kadar vergi kesileceği belirtilir. İşveren size nereyi nasıl doldurmanız gerektiğini söyleyecektir. Bu vergilerin Türkiye'ye döndükten sonra iadesini isteyebilirsiniz. Bunu yapabilmeniz için, siz işten ayrıldıktan bir kaç ay sonra evinize W-2 formları gönderilmektedir. Bu formları kendiniz eksiksiz doldurup ABD'ye gönderebilir, veya www.dendax.com gibi bu işle uğraşan şirketlerden yardım isteyebilirsiniz. Amerika'da federal vergi ödemek zorundasınız ama State ve Lokal vergilerin ödenmesi değişiklik gösterir. Ödemeniz istenebilir de, muaf da tutulabilirsiniz. Sosyal Güvenlik veya sağlık vergisi ödemeniz gerekmemektedir.
15. Alışverişte vergi ödemem gerekecek mi?
Alışveriş yaparken herkes gibi, siz de vergi ödemek zorundasınız. Amerika'daki KDV sistemi, Türkiye'dekinden biraz farklıdır. Ürünlerin üzerinde her zaman KDV'siz fiyat yazar ve KDV kasada eklenir. Her eyalette KDV oranı farklıdır. New York gibi gelişmiş eyaletlerde en yüksekken, Montana gibi geri kalmış eyaletlerde en düşüktür. Markette üzerinde 2$ yazan bir ürün, kasaya gittiğinizde 2.16$ civarı olabilir.
16. Türkiye'de faaliyet gösteren Amerikan Bankası var mı?
Türkiye'de en iyi bilinen Amerikan bankası Citibanktır. Eğer Work and Travel'ı düşünerek hesaap açtıracaksanız, Citibank'tan açtırmanızda fayda var.
17. Maaş Çeklerimi nerede ve nasıl bozdurturum?
Eğer ABD'den hesap açtırırsanız, işveren paranızı doğrudan hesabınıza yatıracaktır. Eğer hesabınız yoksa, çekinizi üzerinde yazan bankadan ücretsiz olarak bozdurabilirsiniz. Çek bozdurtabilmeniz için yanınızda pasaportunuzun olması gerekir. Bazen başka bankalar veya döviz büroları da çekinizi belli bir ücret karşılığı paraya çevirebilmektedir.
18. Kanunlarla başım derde girerse ne yapmalıyım?
Eğer ABD'de polislik bir durum yaşarsanız derhal işveereniniz, sponsorunuz ve danışmanlık şirketiniz ile irtibata geçmelisiniz. Durumu kurtarabilmek için ellerinden geleni yapacaklardır. Ancak eğer gerçekten suç işlediyseniz cezanıza katlanmak zorunda kalırsınız. Amerika'daki yasal haklarınız şöyledir:
- Sessiz kalma hakkına sahipsiniz.
- Herhangi bir suçla suçlanmakta olan bir kişi iftira ya da kendisine karşı kanıt göstermeye zorlanamaz.
- Kişi, bir avukat tarafından temsil edilme hakkına sahiptir fakat kişinin avukat ücretini karşılayacak kadar parası yoksa mahkeme kişiye bir avukat atar.
- Kişinin kefalet ile serbest bırakılıp hapishaneden çıkarılması mahkeme tarafından belirlenir.
- Bütün kanıtlar ve mahkeme işlemleri kurallarına göre yönetilen bir açık duruşmada değerlendirlir.
- Yasalar önünde suçluluğu ispatlanana kadar herkes masumdur; masumiyetinizi kanıtlamak zorunda değilsiniz ama davacı suçunuzu kanıtlamak zorundadır.
- Amerika Birleşik Devletleri'ndeki tüm yasa ve düzenlemelere tabisiniz. Yasaları bilmiyor olmak hiçbir suç için bahane kabul edilemez. Yasa dışı faaliyetlerde bulunursanız ve suçlu bulunursanız, ya hapse atılırsınız ya da sınırdışı edilirsiniz, ve bir daha ömür doyu Amerikan Vizesi alamazsınız.
kalmayacak. WAT programı düşündüğünüzden çok daha fazla kazançlar elde etmenizi sağlayacaktır.
Work and Travel (WAT) programı, yaz tatili boyunca siz üniversite öğrencilerinin ABD kültürünü ve yaşam tarzını tanımanıza olanak tanıyan, aynı zamanda kendi harçlığınızı kazanabilmelniz amacıyla Amerikan hükümeti tarafından belirli işlerde çalışmanıza izin verilen bir seyahat ve çalışma programıdır. Work and Travel programı sayesinde yaz mevsimi ile Amerika'da ortaya çıkan işgücü açığı karşılanırken, aynı zamanda siz de yeni bir kültürü tanıma, İngilizce bilginizi geliştirme, çalışma hayatına adım atma ve para kazanarak kendi ayaklarınızın üzerinde durabilme imkanı yakalarsınız.